API چیست؟ معرفی کاربردها و انواع API

رابط برنامه‌نویسی اپلیکیشن یا API ابزاری است که به توسعه‌دهندگان نرم‌افزار کمک می‌کند تا سیستم‌های مختلف را به‌سادگی به یکدیگر متصل کنند. برای ایجاد هماهنگی بیشتر میان سرویس‌های مختلف، استفاده از API یک گزینه هوشمندانه است. در ادامه این مطلب، با نحوه عملکرد API، انواع آن و نمونه‌هایی از کاربرد این تکنولوژی در زندگی روزانه بیشتر آشنا می‌شوید.

API چیست و چگونه کار می‌کند؟

واژه API که مخفف Application Programming Interface است، مانند یک واسطه عمل می‌کند. این رابط به‌گونه‌ای طراحی شده که یک نرم‌افزار بتواند دستورات خاصی را به برنامه دیگر ارسال کند و در مقابل، اطلاعات مورد نظر را دریافت کند؛ نکته مهم اینجاست که برای برقراری این ارتباط هیچ نیازی به دانستن ساختار درونی یا ایجاد تغییر در کدهای سیستم مقابل نیست.برای درک بهتر از نحوه عملکرد API جدول زیر را مشاهده فرمایید:

مرحل	توضیح	مثال واقعی
درخواست	کاربر عملی انجام می‌دهد	کلیک روی «چک موجودی»
پردازش API	درخواست به سرور منتقل می‌شود	سرور بانک داده‌ها را آماده می‌کند
پاسخ	سرور جواب می‌دهد	موجودی حساب: ۵ میلیون
نمایش	اطلاعات در اپلیکیشن نشان داده می‌شود	نمایش موجودی به کاربر

این فرآیند ساده، پایه تمام عملیات مدرن دیجیتال است؛ به همین دلیل، هنگام تهیه سرویس‌های موردنیاز کسب‌وکار (مانند CRM یا پنل پیامکی) به این نکته توجه کنید که قابلیت اتصال به سایر سرویس‌ها از طریق API را داشته باشند. با این قابلیت، از ایجاد محدودیت در آینده جلوگیری می‌کنید و زیرساخت یکپارچه‌تری تشکیل می‌دهید.

کاربردهای API در زندگی روزمره (با مثال‌های واقعی)

شاید تصور کنید که API مفهومی فنی و دور از زندگی روزانه است، اما حقیقت این است که خودتان هم هر روز بارها و بارها از این فناوری استفاده می‌کنید، حتی بدون اینکه متوجه شوید. در اینجا به چند نمونه از کاربردهای عملی API در فعالیت‌های روزمره اشاره می‌کنیم:

۱. استفاده از اپلیکیشن‌های درخواست خودرو

زمانی که از اسنپ یا تپسی برای درخواست ماشین استفاده می‌کنید، چندین API همزمان در حال کار و ایجاد هماهنگی هستند. API نقشه برای نمایش موقعیت شما و راننده، API پرداخت برای کسر هزینه سفر، و API پیامک برای ارسال اطلاعات سفر به شما، همگی با هم و به‌صورت هماهنگ کار می‌کنند تا شما به‌عنوان کاربر خیلی راحت از اپ استفاده کنید.

۲. خرید آنلاین و پرداخت اینترنتی

هر بار که از یک فروشگاه آنلاین خرید می‌کنید و به درگاه بانکی منتقل می‌شوید، API درگاه پرداخت وارد عمل می‌شود. این رابط اطلاعات تراکنش را به بانک ارسال کرده، وضعیت پرداخت را بررسی می‌کند و نتیجه را به فروشگاه اعلام می‌نماید. همه این‌ها در عرض چند ثانیه انجام می‌شود و شما حتی متوجه آن نمی‌شوید.

۳. بررسی وضعیت آب‌وهوا

برنامه‌های هواشناسی که روی گوشی نصب می‌کنید مستقیماً اندازه‌گیری‌های هواشناسی را انجام نمی‌دهند. آن‌ها اطلاعات را از طریق API از مراکز معتبر هواشناسی دریافت کرده و در قالبی ساده و کاربرپسند به شما نشان می‌دهند. هر بار که پیش‌بینی هوا را مشاهده می‌کنید، API درخواست شما را به سرورهای مربوط ارسال کرده و جدیدترین داده‌ها را نمایش می‌دهد.

۴. ورود به وب‌سایت‌ها با حساب گوگل یا فیسبوک

وقتی در یک سایت جدید گزینه «ورود با گوگل» را انتخاب می‌کنید، نیازی به ساخت حساب کاربری جدید و ورود اطلاعات ندارید. API گوگل اطلاعات هویتی شما را به‌صورت ایمن به آن سایت منتقل می‌کند و شما بلافاصله وارد می‌شوید، بدون اینکه رمز عبور جدیدی بسازید یا فرم طولانی پر کنید.

۵. سفارش غذا از اپلیکیشن‌ها

اپلیکیشن‌هایی مانند اسنپ‌فود یا دیجی‌کالا از APIهای متعددی استفاده می‌کنند:

• API نقشه برای نمایش رستوران‌های اطراف
• API پیامک برای اطلاع‌رسانی مراحل سفارش
• API پرداخت برای تسویه‌حساب
• API ردیابی برای نمایش موقعیت پیک

همه این سرویس‌ها به‌صورت هماهنگ با هم کار می‌کنند.

۶. گوش دادن به موسیقی در پلتفرم‌های استریمینگ

اپلیکیشن‌هایی مانند اسپاتیفای یا اپل موزیک از API برای پخش آهنگ، ذخیره پلی‌لیست، همگام‌سازی بین دستگاه‌های مختلف و پیشنهاد موسیقی بر اساس سلیقه شما استفاده می‌کنند. حتی زمانی که روی یک آهنگ کلیک می‌کنید، API آن را از سرور دریافت و برای شما پخش می‌کند.

۷. شبکه‌های اجتماعی و اشتراک‌گذاری محتوا

زمانی که در یک سایت دکمه «اشتراک‌گذاری در توییتر» یا «ارسال به واتساپ» را می‌زنید، API آن شبکه اجتماعی فعال می‌شود و محتوا را به پلتفرم موردنظر منتقل می‌کند. این کار بدون نیاز به خروج از سایت فعلی انجام می‌شود.

۸. استفاده از دستیار صوتی

دستیارهای هوشمند مانند سیری، گوگل اسیستنت یا الکسا از APIهای متعدد برای پاسخ‌گویی به سؤال‌های شما استفاده می‌کنند. برای مثال، وقتی می‌پرسید «هوا چطور است؟»، API هواشناسی فراخوانی می‌شود، یا زمانی که می‌خواهید تایمر تنظیم کنید، API ساعت سیستم فعال می‌گردد.

۹. رزرو بلیط هواپیما یا هتل

سایت‌های مقایسه قیمت مانند علی‌بابا یا اسنپ‌تریپ از APIهای ده‌ها شرکت هواپیمایی و هتل استفاده می‌کنند تا قیمت‌ها، موجودی و امکانات را به شما نمایش دهند. با یک جستجو، API به همه این منابع درخواست می‌فرستد و نتایج را جمع‌آوری می‌کند.

۱۰. دریافت کد تأیید برای ورود به سایت‌ها

هر بار که برای ورود به یک سایت یا اپلیکیشن، کد یک‌بارمصرف (OTP) از طریق پیامک دریافت می‌کنید، API پنل پیامکی در پشت‌صحنه این کد را برای شما ارسال کرده است. این فرآیند به‌صورت زیر انجام می‌شود:

• شما درخواست ورود یا ثبت‌نام در سایت را ارسال می‌کنید.
• وب‌سایت با استفاده از API، دستور تولید و ارسال کد تأیید را به پنل پیامکی می‌فرستد.
• پنل پیامکی پیام حاوی کد OTP را به شماره موبایل شما ارسال می‌نماید.
• شما کد دریافتی را در سایت وارد کرده و احراز هویت خود را کامل می‌کنید.

تمام این مراحل کاملاً خودکار بوده و در عرض چند ثانیه انجام می‌شود.
اگر صاحب یک وب‌سایت هستید و می‌خواهید این قابلیت را پیاده‌سازی کنید، کافی است از طریق API، سایت خود را به یک پنل پیامکی معتبر مانند نواتل متصل کنید. جهت آشنایی بیشتر با کاربرد پنل پیامکی مقاله زیر را مطالعه فرمایید:

همان‌طور که مشاهده می‌کنید، API تقریباً در تمام فعالیت‌های دیجیتال روزمره شما نقش دارد و زندگی را ساده‌تر، سریع‌تر و راحت‌تر می‌کند. بدون این فناوری، بسیاری از خدماتی که امروز به‌راحتی از آن‌ها استفاده می‌کنیم وجود نداشتند یا بسیار پیچیده می‌شدند.

انواع API چیست و هرکدام چه کاربردی دارد؟

APIها بر اساس نحوه دسترسی، ساختار و هدف استفاده، به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. آشنایی با موارد زیر به توسعه‌دهندگان کمک می‌کند تا برای هر پروژه، مناسب‌ترین نوع API را انتخاب کنند.
بخش اول: دسته‌بندی بر اساس سطح دسترسی
۱. API عمومی (Open API)
این نوع رابط برای استفاده عموم طراحی شده و معمولاً با حداقل محدودیت یا رایگان در دسترس همه قرار می‌گیرد. شرکت‌های بزرگ مانند گوگل، توییتر و فیس‌بوک APIهای عمومی ارائه می‌دهند تا توسعه‌دهندگان بتوانند سرویس‌های آن‌ها را با برنامه‌های خود ادغام کنند.
برای مثال، Google Maps API به هر برنامه‌نویسی اجازه می‌دهد قابلیت نقشه را به اپلیکیشن یا سایت خود اضافه کند.
۲. API خصوصی (Private API)
APIهای خصوصی فقط برای استفاده درونی یک سیستم طراحی می‌شوند و به سایر افراد دسترسی داده نمی‌شود. این نوع رابط‌ها برای ارتباط بین بخش‌های مختلف یک کسب‌وکار استفاده می‌شوند؛ مثلاً اپلیکیشن موبایل یک بانک از API خصوصی برای دریافت اطلاعات حساب کاربران از سرورهای داخلی استفاده می‌کند.
۳. API شریک (Partner API)
این دسته از رابط‌ها فقط به شرکای تجاری خاص یا توسعه‌دهندگان مجاز داده می‌شود و معمولاً نیاز به احراز هویت و قرارداد دارد.
به‌عنوان نمونه، APIهای درگاه‌های پرداخت مانند پی‌پال یا زرین‌پال به فروشگاه‌های آنلاین مجاز ارائه می‌شود تا بتوانند تراکنش‌های مالی را مدیریت کنند.

بخش دوم: دسته‌بندی بر اساس معماری و پروتکل

نوع API	تعریف و ویژگی‌ها	مزیت و عملکرد اصلی	کاربردها و نمونه‌ها
REST	یکی از رایج‌ترین معماری‌ها که از پروتکل HTTP استفاده می‌کند.	سادگی و انعطاف‌پذیری بالا.	اکثر سرویس‌های وب مدرن (مانند اینستاگرام، توییتر و یوتیوب).
SOAP	پروتکلی قدیمی‌تر، پیچیده‌تر و دارای استانداردهای سخت‌گیرانه.	امنیت بسیار بالا؛ مناسب برای انتقال داده‌های حساس.	سیستم‌های بانکی، مالی و سازمانی.
GraphQL	یک زبان پرس‌وجو که امکان درخواست دقیق داده‌ها (نه بیشتر و نه کمتر) را فراهم می‌کند.	کاهش حجم داده‌های انتقالی و بهبود سرعت اپلیکیشن.	شرکت‌های بزرگ مانند فیس‌بوک و GitHub.
WebSocket	طراحی شده برای ارتباطات بلادرنگ (Real-time) با اتصال دوطرفه بین سرور و کلاینت.	به روزرسانی لحظه‌ای داده‌ها.	چت‌های آنلاین، بازی‌های چندنفره و برنامه‌های پخش زنده.

هر یک از این APIها بسته به نیاز پروژه، سطح امنیت موردنظر و نوع داده‌های منتقل‌شده، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
چطور می‌توان دو سرویس را با API به هم وصل کرد؟
اتصال دو سرویس از طریق API ممکن است پیچیده به نظر برسد، اما با درک مراحل اصلی، این کار به‌سادگی قابل انجام است.

در اینجا یک راهنمای گام‌به‌گام برای برقراری این ارتباط آورده شده:

مرحله ۱: شناسایی نیاز و انتخاب API مناسب
ابتدا باید مشخص کنید دقیقاً به چه اطلاعات یا خدماتی از سرویس مقصد نیاز دارید. سپس مستندات (Documentation) API آن سرویس را مطالعه کنید تا متوجه شوید چه امکاناتی را ارائه می‌دهد و آیا پاسخگوی نیاز شما هست یا خیر.
مرحله ۲: دریافت کلید API (API Key)
اکثر سرویس‌ها برای استفاده از API خود نیاز به ثبت‌نام و دریافت کلید دسترسی دارند. این کلید مانند یک رمز عبور عمل می‌کند که هویت شما را احراز کرده و به سیستم اجازه می‌دهد درخواست‌های شما را بپذیرد. معمولاً در پنل کاربری سرویس موردنظر می‌توانید این کلید را تولید کنید.
مرحله ۳: نوشتن کد برای ارسال درخواست
در این مرحله باید کدی بنویسید که درخواست (Request) را به آدرس API سرویس مقصد ارسال کند. این درخواست معمولاً شامل موارد زیر است:

• آدرس URL خاص API (Endpoint)
• نوع درخواست (GET برای دریافت اطلاعات، POST برای ارسال داده)
• کلید API برای احراز هویت
• پارامترهای مورد نیاز (مثلاً شماره موبایل، متن پیام و غیره)

مرحله ۴: دریافت و پردازش پاسخ
پس از ارسال درخواست، سرویس مقصد پاسخی (Response) برمی‌گرداند که حاوی اطلاعات درخواستی یا نتیجه عملیات است. این پاسخ معمولاً به فرمت JSON یا XML ارسال می‌شود. شما باید این پاسخ را دریافت کرده و داده‌های موردنظر را استخراج کنید.
مرحله ۵: مدیریت خطاها
همیشه احتمال بروز خطا وجود دارد؛ مثلاً ممکن است کلید API نامعتبر باشد، اینترنت قطع شود یا سرویس مقصد در دسترس نباشد. بنابراین باید کدی بنویسید که این خطاها را شناسایی کرده و واکنش مناسب نشان دهد.

اتصال سایت به پنل پیامکی

فرض کنید می‌خواهید سایت خود را به پنل پیامکی نواتل متصل کنید تا کدهای تأیید را ارسال نمایید:

• در پنل نواتل ثبت‌نام کنید و کلید API خود را دریافت کنید.
• آدرس Endpoint مربوط به ارسال پیامک را از مستندات پیدا کنید.
• کدی بنویسید که شماره موبایل کاربر و متن پیام را به همراه کلید API به آدرس مشخص‌شده ارسال کند.
• پاسخ سرویس را دریافت کنید که وضعیت ارسال (موفق یا ناموفق) را اعلام می‌کند.
• در صورت بروز خطا، پیام مناسبی به کاربر نمایش دهید.

با این مراحل، شما توانسته‌اید دو سیستم جداگانه را به یکدیگر متصل کنید و آن‌ها می‌توانند به‌صورت یکپارچه با هم کار کنند.

9 نکته امنیتی که هنگام استفاده از API باید رعایت کنید

استفاده از API، در عین سادگی و کارآمدی، در صورت رعایت نکردن اصول امنیتی، می‌تواند به سیستم شما آسیب وارد کند. برای محافظت از اطلاعات سازمانی و جلوگیری از سوءاستفاده، رعایت نکات زیر الزامی است:

1. هرگز کلید API خود را به اشتراک نگذارید یا در کدهای عمومی قرار ندهید. این کلید را در فایل‌های محیطی ذخیره کنید و از نمایش آن در کدهای سمت کاربر خودداری نمایید. در صورت افشای کلید، بلافاصله آن را تغییر دهید.
2. حتماً از پروتکل HTTPS برای ارتباط با API استفاده کنید. این پروتکل اطلاعات را رمزنگاری می‌کند و از دسترسی غیرمجاز جلوگیری می‌نماید. هرگز از APIهایی که فقط از HTTP پشتیبانی می‌کنند برای داده‌های حساس استفاده نکنید.
3. تعداد درخواست‌های مجاز را در بازه زمانی مشخص محدود کنید. این کار از حملات DDoS و سوءاستفاده از منابع جلوگیری می‌کند و امنیت سیستم شما را تضمین می‌نماید.
4. از روش‌های پیشرفته احراز هویت مانند OAuth 2.0 استفاده کنید. این روش علاوه بر شناسایی کاربر، سطح دسترسی او را نیز کنترل می‌کند و تضمین می‌کند هر کاربر فقط به بخش‌های مجاز دسترسی داشته باشد.
5. تمام داده‌های دریافتی از کاربران را قبل از پردازش اعتبارسنجی کنید. این کار از حملات تزریق کد جلوگیری می‌کند.
6. فعالیت‌های API را ثبت کرده و به‌صورت مستمر نظارت کنید. در صورت بروز مشکل امنیتی، می‌توانید منشأ آن را شناسایی کنید. از ابزارهای نظارتی برای شناسایی درخواست‌های مشکوک استفاده نمایید.
7. کتابخانه‌ها و پکیج‌های مرتبط با API را به‌طور منظم به‌روزرسانی کنید. نسخه‌های قدیمی معمولاً دارای آسیب‌پذیری‌های امنیتی هستند که می‌توانند مورد سوءاستفاده قرار گیرند.
8. از توکن‌های موقت به‌جای کلیدهای دائمی استفاده کنید. توکن‌ها پس از مدت‌زمان مشخصی منقضی می‌شوند و در صورت افشا، خطر را به حداقل می‌رسانند.
9. به‌صورت دوره‌ای آزمون‌های امنیتی و نفوذ انجام دهید. این کار به شما کمک می‌کند نقاط ضعف سیستم را شناسایی و رفع کنید. از ابزارهای اسکن آسیب‌پذیری نیز می‌توانید بهره ببرید.

رعایت این نکات امنیتی الزامی است و نه‌تنها از اطلاعات شما محافظت می‌کند، بلکه اعتماد کاربران به سیستم شما را نیز افزایش می‌دهد.

تفاوت Webhook با API چیست؟

برای برقراری ارتباط و یکپارچگی بین سرویس‌ها، علاوه بر API از وب‌هوک هم استفاده می‌شود. هرچند هر دو برای انتقال اطلاعات به کار می‌روند، اما روش کارشان متفاوت است.
API به شما اجازه می‌دهد در هر زمان که نیاز دارید، درخواست بفرستید و پاسخ دریافت کنید. یعنی ارتباط فعالانه و دوطرفه است: شما می‌پرسید و سرویس جواب می‌دهد.
وب‌هوک اما به‌صورت خودکار و لحظه‌ای اطلاعات را ارسال می‌کند، بدون اینکه شما درخواست بدهید. به‌محض رخ دادن یک رویداد (Event)، سرویس پیام را به شما می‌فرستد.
به زبان ساده:
API = «راجع به رویداد می‌پرسم و جواب می‌گیرم.»
Webhook = «صبر می‌کنم و هر وقت رویداد اتفاق افتاد، اطلاعات را به‌صورت خودکار دریافت می‌کنم.»
برای مثال‌های عملی و بررسی دقیق تفاوت وب‌هوک و API، می‌توانید مقاله ما را بخوانید:

چالش‌های استفاده از API و راه‌حل نواتل

استفاده از API برای یکپارچه‌سازی سیستم‌های کسب‌وکار می‌تواند چالش‌های خاص خودش را داشته باشد:

چالش‌های رایج در استفاده از API:

1. نیاز به دانش فنی: برای راه‌اندازی و پیکربندی APIها به توسعه‌دهنده یا تیم فنی نیاز دارید که هزینه‌بر و زمان‌بر است.
2. پیچیدگی مدیریت: هر سرویس، API مستقل خود را دارد و شما باید همه آن‌ها را جداگانه مدیریت کنید.
3. هزینه‌های اضافی: برخی APIها محدودیت تعداد درخواست دارند و برای استفاده بیشتر باید هزینه بپردازید.
4. نگهداری و به‌روزرسانی: تغییر در یک API می‌تواند کل سیستم شما را تحت‌تأثیر قرار دهد و نیاز به به‌روزرسانی مداوم دارد.
5. مشکلات امنیتی: هر API اضافی، یک نقطه ورود بالقوه برای تهدیدات امنیتی محسوب می‌شود.

راه‌حل نواتل: یکپارچگی بدون دردسر API

نواتل با درک این چالش‌ها، راه‌حلی هوشمندانه ارائه کرده است. به‌جای اینکه مجبور باشید سرویس‌های مختلف را با API به یکدیگر متصل کنید، نواتل تمام ابزارهای مورد نیاز یک کسب‌وکار را در یک پنل مدیریتی تحت وب جامع و یکپارچه گردآوری کرده است:

مرکز تلفن ابری نواتل : مدیریت تماس‌های ورودی و خروجی، صف تماس، ضبط مکالمات و گزارش‌گیری پیشرفته

پنل پیامکی نواتل : ارسال پیامک انبوه، OTP، پیامک تبلیغاتی و اطلاع‌رسانی

CRM ابری نواتل : مدیریت مشتریان، پیگیری فرصت‌های فروش، اتوماسیون بازاریابی

چت آنلاین نواتل : ارتباط لحظه‌ای با بازدیدکنندگان سایت و پشتیبانی زنده

فکس ابری نواتل : ارسال و دریافت فکس بدون نیاز به دستگاه فیزیکی و امکان آرشیو فایل‌ها

مزیت اصلی نواتل چیست؟

تمام سرویس‌های ارتباطی نواتل از ابتدا با یکدیگر به‌صورت یکپارچه طراحی شده‌اند. شما بدون نیاز به هیچ API، کدنویسی یا تنظیمات پیچیده، می‌توانید از همه این امکانات در کنار هم استفاده کنید.
نواتل امکان انعطاف‌پذیری در صورت نیاز را فراهم می‌کند
هرچند که استفاده از اکوسیستم یکپارچه نواتل بهترین و منطقی‌ترین انتخاب است، اما اگر نیاز دارید این سرویس‌ها را به سیستم‌های ثانی متصل کنید، این امکان نیز وجود دارد. هر یک از سرویس‌های نواتل (مرکز تلفن ابری، پنل پیامکی و CRM ابری ) قابلیت اتصال به سایر پلتفرم‌ها از طریق API را دارند.
با این حال، تجربه نشان داده که استفاده از سرویس‌های یکپارچه نواتل به‌مراتب سریع‌تر، ساده‌تر، مقرون‌به‌صرفه‌تر و بدون دردسر است. شما از مزایای زیر بهره‌مند خواهید شد:

• راه‌اندازی سریع بدون نیاز به توسعه‌دهنده
• مدیریت آسان همه سرویس‌ها از طریق پنل مدیریتی یا اپلیکیشن اختصاصی
• صرفه‌جویی در هزینه‌های نگهداری و به‌روزرسانی
• امنیت بالاتر با کاهش نقاط ورود
• پشتیبانی یکپارچه و جامع

اگر به‌دنبال راه‌حلی کامل، یکپارچه و حرفه‌ای برای ارتباطات کسب‌وکار خود هستید، نواتل بهترین گزینه برای شماست. برای آشنایی بیشتر با خدمات نواتل و مشاوره رایگان، همین امروز با ما تماس بگیرید.