وبهوک (Webhook) یک مکانیسم است که با استفاده از آن دو سیستم می‌توانند به‌طور خودکار و در لحظه اطلاعات را به هم منتقل کنند. این یعنی اگر در یک سیستم رویدادی اتفاق بیفتد، سیستم دیگر بدون نیاز به ارسال درخواست از آن مطلع می‌شود. در ظاهر ممکن است عملکرد وبهوک شبیه API باشد، اما تفاوت‌های مهمی بین آن‌ها وجود دارد. در این مطلب توضیح می‌دهیم وبهوک چیست، چگونه کار میکند و چه تفاوتی با API دارد.
وبهوک چیست و چگونه کار میکند؟
با وبهوک، هر زمان رویدادی در یک سیستم رخ دهد، همان لحظه یک پیام شامل جزئیات آن رویداد به آدرس اینترنتی مشخصی (URL) در سیستم دیگر ارسال می‌شود تا سیستم مقابل فوراً با خبر شود. با این کار هماهنگی میان سیستم‌ها به راحتی ایجاد می‌شود.
در نهایت سیستم مقصد پس از دریافت اطلاعات، می‌تواند اقدام مورد نظر خود را انجام دهد؛ اقداماتی مانند بهروزرسانی دیتا، ارسال اعلان یا اجرای یک فرایند از پیش تعیین‌شده.
نکته:
منظور از رویداد یا Event، هر اتفاقی است که سیستم بتواند آن را تشخیص دهد؛ مثلا ثبت یک خرید، ایجاد یک حساب کاربری یا تغییر وضعیت یک سفارش.
تفاوت اصلی وبهوک و API
وبهوک و API هر دو برای تبادل داده میان سامانه‌ها و ایجاد هماهنگی به کار می‌روند. تفاوت اصلی آن‌ها در نحوه و زمان ارسال اطلاعات است.
API ابزاری است که به شما امکان میدهد با ارسال درخواست (Request) به یک سرور، اطلاعات مورد نظر را دریافت یا داده‌ای را ارسال کنید. این سرویس از روش Polling یا سرکشی استفاده میکند.
در این روش، این سیستم مقصد است که باید به‌طور مداوم وضعیت سیستم مبدا را بررسی کند تا ببینید تغییری ایجاد شده یا خیر. اما در وبهوک شرایط متفاوت است.
با پیادهسازی وبهوک، نیازی به ارسال درخواست و بررسی مداوم نیست؛ چرا که به محض وقوع یک رویداد در سیستم مبدا، اطلاعات به‌صورت خودکار به سیستم مقصد ارسال می‌شود. به همین دلیل وبهوک روشی کارآمدتر برای اطلاعرسانی و ایجاد یکپارچگی شناخته می‌شود.
در جدول زیر به‌طور کامل مشاهده می‌کنید که API چه تفاوتی با وبهوک دارد:
| ویژگی | API | Webhook |
|---|---|---|
| نحوه ارتباط | شما درخواست میفرستید و پاسخ دریافت می‌کنید | سرویس مقابل به‌طور خودکار به شما اطلاعات می‌فرستد |
| جهت اولین ارتباط | از کلاینت به سرور (Pull) | از سرور به کلاینت (Push) |
| زمان‌بندی | هر زمان که شما بخواهید | زمانی که رویداد رخ میدهد |
| مصرف منابع | بیشتر (به‌خصوص با Polling مکرر) | کمتر (فقط در صورت وقوع رویداد) |
| پیچیدگی پیادهسازی | ساده‌تر | نیاز به سرور و endpoint دریافت دارد |
مثال کاربردی: سیستم انبارداری
فرض کنید یک سیستم انبارداری دارید. این سیستم باید همیشه از سفارش‌های ثبت‌شده مطلع باشد تا موجودی کالاها را به‌روز نگه دارد.
با API، هر بار سفارش ثبت شود، سیستم انبار باید درخواست ارسال کند و منتظر پاسخ بماند.
اما با وبهوک، پس از ثبت سفارش، سیستم فروش به‌طور خودکار همان لحظه اطلاعات سفارش را برای سیستم انبار ارسال میکند. در نتیجه به محض اینکه فروش اتفاق افتاد، موجودی کالا بهروزرسانی می‌شود تا مشتریان بعدی اطلاعات صحیح داشته باشند.
آیا وبهوک جایگزین API می‌شود؟
خیر. وبهوک و API هر کدام کاربردها و مزایای خاص خود را دارند و انتخاب بین آن‌ها بستگی به سیستم مبدا و مقصد دارد.
وبهوک مناسب است وقتی:
- اطلاعات باید به‌طور خودکار و فوری منتقل شوند.
- هماهنگی ساده و بدون پیچیدگی بین سیستم‌ها اهمیت دارد.
- لازم است موجودی کالا، وضعیت سفارش یا سایر رویدادها در همان لحظه بهروزرسانی شوند.
API مناسب است وقتی:
- داده‌ها را به‌صورت دوره‌ای یا برای گزارش‌گیری دریافت می‌کنید.
- فوریت رویدادها کم است و تاخیر چند دقیقه‌ای یا ساعتی قابل قبول است.
- حجم درخواستها پایین است و کنترل کامل روی زمان و نحوه دریافت داده‌ها مدنظر است.
به عبارت دیگر، وبهوک و API می‌توانند مکمل هم باشند و در جای مناسب خود، هر دو روش به بهینه‌سازی فرآیندها کمک میکنند.
مزایای استفاده از Webhook در کسب‌وکار
گاهی استفاده از API ممکن است مشکلاتی داشته باشد. به طور مثال:
- بار اضافی روی سیستم‌ها: ارسال مداوم درخواستها باعث افزایش حجم ترافیک بین سیستم‌ها می‌شود و فشار روی سرور بالا می‌رود.
- تاخیر در بهروزرسانی داده‌ها: هر درخواست API نیاز به پردازش دارد و بین ارسال درخواست و دریافت پاسخ معمولاً زمان زیادی می‌گذرد.
اما وبهوک کمک میکند تا جریان اطلاعات همیشه هماهنگ باشد. در ادامه به چند مزیت مهم webhook اشاره می‌کنیم:
۶ مزیت کلیدی وبهوک
1.انتقال فوری اطلاعات: وب‌هوک‌ها تغییرات و اطلاعات را همان لحظه و به صورت Real-Time منتقل میکنند.
2.کاهش هزینه‌های عملیاتی: به دلیل حذف درخواست‌های مکرر و استفاده کمتر از پردازنده، پهنای باند و منابع سرور به‌طور محسوسی کاهش پیدا میکند و عملیات سیستم‌ها با صرفه‌جویی بیشتری انجام می‌شود.
3.امنیت اطلاعات و کنترل بیشتر: در صورت اعمال دقیق تنظیمات امنیتی ، انتقال داده‌ها از مسیرهای امن (HTTPS) انجام می‌شود.
4.انعطاف‌پذیری بالا در توسعه: وب‌هوک‌ها به‌راحتی در معماری‌های مختلف قرار می‌گیرند و بدون تغییرات گسترده در کد، می‌توان چند سرویس را به‌هم متصل کرد.
5.قابل استفاده در انواع سیستم‌ها: چه در سرویسهای ابری و چه در اپلیکیشن‌های داخلی، وبهوک بدون پیچیدگی خاص قابل پیادهسازی است.
6.بهبود تجربه مشتری (UX): اطلاعات و به‌روزرسانی‌ها به‌صورت لحظهای منتقل می‌شوند، درنتیجه پاسخ‌دهی سریع‌تر می‌شود، خطاها کاهش می‌یابند و تعامل مشتری با سیستم روان‌تر و رضایت‌بخش‌تر می‌شود.
کاربردهای واقعی وبهوک
1.پرداخت آنلاین: در فرایندهای خرید اینترنتی، پس از تکمیل تراکنش توسط کاربر، درگاه پرداخت (مانند Stripe یا زرین‌پال) یک وبهوک به سرور فروشگاه ارسال میکند. این پیام باعث می‌شود وضعیت سفارش بهروزرسانی شده و همچنین تاییدیه خرید به مشتری اطلاع داده شود.
2.اعلانهای تیمی و چت: در سازمان‌ها، وب‌هوک‌ها می‌توانند ارتباط بین ابزارها را تسهیل کنند. به‌عنوان مثال، با ایجاد یک ایشوی جدید در Jira، وب‌هوکی به Slack یا تلگرام ارسال می‌شود تا تیم فوراً مطلع شود.
3.ارسال و مدیریت ایمیل‌های خودکار: در سرویسهای ایمیل مارکتینگ مانند Mailchimp، هر زمان کاربر روی لینک ایمیل کلیک کند، یک وبهوک به سیستم سی آر ام ابری ارسال می‌شود تا اطلاعات مخاطب به‌صورت خودکار بهروزرسانی شود.
4.سیستم‌های نظارتی و مدیریت خطا: ابزارهایی مانند Sentry در زمان بروز خطا در اپلیکیشن، یک وبهوک به سرویسهای اطلاعرسانی (مانند پیامک، ایمیل یا اعلان سیستمی) ارسال میکنند تا تیم فنی سریعاً در جریان خطا قرار گیرد.
5.رزرو و تقویم: در سرویس‌هایی مانند Google Calendar، ثبت یک رویداد یا جلسه می‌تواند وب‌هوکی به سیستم CRM ارسال کند تا به‌صورت خودکار یادآوری، وظیفه یا فالوآپ برای آن مشتری ایجاد شود.
6.ارسال خودکار کد OTP: در سیستم‌های احراز هویت دو مرحله‌ای، هنگام ورود کاربر یا تأیید تراکنش‌های حساس، سرور از طریق وبهوک به پنل پیامکی متصل شده و کد OTP را به‌صورت خودکار ارسال میکند.
برای این کار می‌توانید از پنل پیامکی نواتل استفاده کنید که امکان ارسال OTP را برای شما به‌راحتی فراهم میکند.
محدودیتهای وبهوک و راهکارها
علاوه بر مزایای متعدد، وبهوک چالش‌ها و محدودیتهایی نیز دارد. در جدول زیر، این محدودیت‌ها بررسی شده و راهکارهای پیشنهادی ارائه شده است:
| محدودیت | راهکار پیشنهادی |
|---|---|
| ممکن است پیام به مقصد نرسد یا در زمان ارسال خطا رخ دهد | استفاده از Retry برای تلاش دوباره + نگهداری کامل Logها برای ارسال مجدد |
| گاهی یک پیام چند بار ارسال می‌شود و سیستم مقصد دوباره آن را پردازش میکند | اختصاص Unique ID به هر پیام برای جلوگیری از پردازش پیام‌های تکراری (Idempotency) |
| اگر درست ایمن‌سازی نشود، احتمال نفوذ یا دستکاری اطلاعات وجود دارد | فعال‌سازی HMAC، استفاده از HTTPS، محدودسازی IP و اعتبارسنجی درخواستها |
| هنگامی که تعداد رویدادها زیاد می‌شود، ممکن است سیستم تحت فشار قرار بگیرد | استفاده از Load Balancer، اعمال Rate Limiting و پردازش Asynchronous |
وبهوک؛ مسیری برای یکپارچه‌سازی سیستم‌ها
تا اینجا دیدیم که چرا بسیاری از سازمان‌ها برای اتصال ابزارهای مختلف از Webhook یا API استفاده میکنند. با این حال، پیادهسازی و مدیریت این روش‌ها همیشه ساده نیست و چالش‌هایی دارد؛ به‌ویژه وقتی کسب‌وکار از چندین ابزار مختلف برای ارتباطات چند کاناله و خدمات مشتری استفاده میکند. به طور مثال:
- برخی ابزارها امکان هماهنگی ندارند: بعضی سیستم‌ها اصلاً امکان اتصال مستقیم به یکدیگر را ندارند یا API مناسبی ارائه نمی‌کنند، بنابراین وصل کردن همه ابزارها به هم دشوار است.
- اطلاعات پراکنده می‌شوند: داده‌های مشتری در چند سیستم مختلف ذخیره می‌شوند. بنابراین دسترسی و بهروزرسانی آن‌ها کار سخت و زمان‌بری است.
- نیاز به دانش برنامهنویسی: برای راهاندازی و آپدیت این یکپارچه‌سازی، معمولاً به تیم فنی متخصص نیاز دارید.
این‌ها نمونه‌ای از مشکلاتی است که سازمان‌ها معمولاً با پیادهسازی Webhook و API برای یکپارچه‌سازی سیستم‌ها مواجه می‌شوند.
راهکار نواتل: یکپارچگی سرویسهای ارتباطی بدون نیاز به Webhook یا API
نواتل با درک همین چالش‌ها، فضایی یکپارچه طراحی کرده که ابزارهای ارتباطی و مدیریتی را بدون نیاز به پیادهسازی فنی، در یک پنل واحد کنار هم قرار میدهد. در نتیجه، سازمان‌ها لازم نیست برای هماهنگ‌سازی سیستم‌های مختلف، Webhook طراحی کنند یا API بنویسند.
در این پلتفرم ابری، سرویسهای زیر به‌صورت پیش‌فرض با هم هماهنگ‌اند:
- تلفن ابری
- پنل پیامکی
- CRM ابری
- فکس ابری
- سرویس چت آنلاین
- ابزار ارزیابی عملکرد کارکنان
مزایای پنل مدیریتی تحت‌وب نواتل
- اطلاعات متمرکز: همه اطلاعات مشتریان در یک محل ذخیره می‌شود و بین تمام سرویس‌ها همگام‌سازی می‌شود.
- عدم نیاز به جابه‌جایی بین ابزارهای متعدد: کارشناسان شما در یک محیط واحد می‌توانند تماس برقرار کنند، پیامک ارسال کنند، فکس آنلاین بفرستند یا تاریخچه تعاملات مشتری را مشاهده کنند.
- بدون نیاز به دانش فنی: نیاز به طراحی Webhook، نوشتن API یا مدیریت خطاهای ارتباطی از بین می‌رود. همه چیز از ابتدا یکپارچه است.
- صرفه‌جویی در زمان و هزینه: بدون استخدام تیم توسعه و بدون اجرای پروژه‌های پیچیده یکپارچه‌سازی، سازمان از یک معماری کاملاً هماهنگ بهره‌مند می‌شود.
- کاربری آسان: پنل مدیریتی نواتل محیط کاربری ساده و قابل استفاده برای همه کاربران دارد.
- دسترسی بدون محدودیت مکانی: امکان استفاده از سرویس‌ها در هر زمان و از هر مکان بدون محدودیت جغرافیایی فراهم می‌شود.
اگرچه Webhook و API ابزارهای بسیار کاربردی برای اتصال سرویس‌ها هستند و در بسیاری از فرایندها نقش کلیدی دارند، اما همه کسب‌وکارها الزاماً نیاز ندارند وارد مراحل فنی و پیادهسازی پیچیده شوند.
در نتیجه، شما می‌توانید بدون دغدغه‌های فنی، فرایندهای ارتباطی را یکپارچه، سریع‌تر و دقیق‌تر انجام دهید. برای اطلاعات بیشتر همین‌حالا با کارشناسان ما تماس بگیرید و از مشاوره رایگان بهره‌مند شوید.
افزودن دیدگاه